Nobelove nagrade koje su otišle u pogrešne ruke!

Povezane objave

• Naučni odgovori na najzanimljivija pitanja 19/07
• Literatura koju preporučuje Bil Gejts 11/06
• Na današnji dan preminula Koko Šanel 10/01

Nobelova nagrada je najviše priznanje u svetu kada su u pitanju različite sfere – fizika, hemija, ekonomija, medicina , književnost i mir.

Ova najprestižnija nagrada dodeljuje se od 1901. godine, s tim što je Nobelova nagrada za ekonomiju ustanovljena nešto kasnije – 1969. godine.

Međutim, za ovih više od 100 godina koliko se dodeljuje dolazilo je i do toga da je nagrada, kako je vreme pokazalo, otišla u pogrešne ruke. Iako su Nobelovu nagradu dobili pojedinci koji su svojim radom unapredili oblasti u kojima se dodeljuje, ispostavilo se da su neka otkrića koja su bila nagrađena – kasnije zloupotrebljena.

Nobelove nagrade koje su otišle u pogrešne ruke

• Nobelovu nagradu za hemiju 1918. godine dobio je nemac Fric Haber koji je pronašao način da napravi amonijak iz azota i vodonika. Cilj je bio da ovaj metod pomogne u razvoju poljoprivrede tako što će biti korišćen za proizvodnju đubriva. Međutim, Nobelov komitet koji dodeljuje nagrade prevideo je činjenicu da je Haber tokom Prvog svetskog rata nadgledao prvi veliki napad hlorom 1915. godine, u kom je stradalo više hiljada savezničkih vojnika. Njegovo otkriće, koje je nagrađeno Nobelovom nagradom, bila je samo početak istorije hemijskog ratovanja.
• Nobelovu nagradu za medicinu 1926. godine dobio je danski naučnik Johnes Fibiger koji je otkrio da valjkasti crv izaziva rak kod pacova i tvrdio da pacovi koji unesu larvu crva jedući bubašvabe dobijaju rak. Problem je što je kasnije utvrđeno da je ta vrsta raka nastala zbog nedostatka vitamina A.
• Nobelovu nagradu za hemiju 1948. godine dobio je švajcarac Pol Miler koji je pronašao upotrebu za Di-Di-Ti, jednu vrstu insekticida, čija je upotreba kasnije zabranjena. Miler je otkrio da je Di-Di-Ti veoma moćan u ubijanju muva, komaraca i buba. Cilj je bio da se na taj način zaštite poljoprivredni usevi i suzbiju bolesti kao što su tifus i malarija, čime je iskorenio malariju u južnoj Evropi i sačuvao više stotina hiljada ljudi. Međutim, borci za zaštitu životne sredine su 1960-tih godina otkrili da Di-Di-Ti zagađuje prirodu, pa su 1972. godine Sjedinjene Američke Države zabranile korišćenje ovog insekticida, a 2001. godine međunarodnim sporazumom zabranjen je u svim zemljama sem onim koje se bore protiv malarije.
• Nobelova nagrada za medicinu 1949. godine otišla je u ruke portugalcu Anotniju Egasu Monizu koji je prvi za lečenje mentalnih bolesti primenjivao lobotomiju – metod koji je u to vreme postao popularan i bio “jedan od najvažnijih otkrića ikada u psihijatrijskoj terapiji”. Međutim, ispostavilo se da ovaj metod ima mnoga neželjena dejstva, pa su tako neki pacijenti imali ozbiljno oštećenje mozga, neki nisu preživeli postupak, dok su operacije – koje su smatrane uspešnim – za posledicu imale pacijenta koji je nesposoban da reaguje ili ima emocije uopšte.
• Nobelova nagrada za mir pet puta nije otišla u ruke Mahatme Gandija, koji je bio nominovan zbog nenasilne borbe u postizanju političkih ciljeva. Iako retko priznaje grešku, komitet za dodelu nagrada priznaje da je greška što Gandi nikada nije dobio ovu nagradu.