Univerzitet i fakulteti su ti koji organizuju i izvode studije. Pored Zakona o visokom obrazovanju, Statut Univerziteta i Statuti fakulteta utvrđuju i opisuju upis na studije, uslove i režim studiranja, kao i kako studenti napreduju u toku studija. Osim državljana Srbije, pod jednakim uslovima imaju pravo da studiraju i strani državljani. Studije na fakultetima i visokim školama u Srbiji organizovane su na tri nivoa:

Studije se dele na akademske studije i strukovne studije.

Akademske studije

Diploma akademskih studija dodeljuje se na fakultetima i univerzitetima. Često je vezana za određenu titulu ili akademsku poziciju. Dodeljuje se studentima koji su uspešno završili sve kurseve određenog studijskog programa ili su postigli ekvivalentan akademski uspeh vredan diplome.

Najzastupljenije diplome su bečelor, master i doktorska. Neki fakulteti i univerziteti dodeljuju diplomu za Master napredne studije, koja se u originalu, na francuskom, zove Diplôme d’études supérieures spécialisées.

Akademske studije u Evropi

Akademske diplome u Evropi se dodeljuju putem bolonjskog procesa koji je započet 1999. godine na kongresu u Lisabonu, organizovanom od strane UNESCO-a i Saveta Evrope. Zasnovan je na trostepenom hijerarhijskom sistemu koji čine bečelor, master i Doktorska diploma. Ovaj sistem postepeno zamenjuje prethodni dvostepeni sistem koji je bio zastupljen u Evropi. Bolonjski sistem trenutno je sprovela većina članica.

Zemlje u kojima je bolonjski sistem sproveden:

Svaki nivo studija nosi određen broj bodova (ESPB) i traje određen broj semestara.

Osnovne akademske studije traju tri do četiri godine i nose od 180 do 240 ESPB bodova. Studenti koji završe tri godine osnovnih studija sa ostvarenih 180 bodova stiču stručni naziv sa naznakom zvanja prvog stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.

Studenti koji završe četiri godine osnovnih studija sa ostvarenih 240 bodova stiču naziv ”diplomirani” sa naznakom prvog stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.

Master akademske studije traju od jedne do dve godine i nose od 60 do 120 ESPB bodova. Prvi i drugi stepen akademskih studija nosi ukupno 300 bodova. Studenti koji uspešno završe master studije nose naziv ”master” sa naznakom drugog stepena akademskih studija iz odgovarajuće oblasti.

Specijalističke studije traju najmanje jednu godinu i nose najmanje 60 ESPB bodova. Studenti koji uspešno završe specijalističke studije nose naziv ”specijalista” sa naznakom drugog stepena studija iz određene oblasti.

Doktorske studije traju najmanje 3 godine i nose najmanje 180 ESPB bodova. Studenti koji završe doktorske studije imaju ukupno 480 ESPB bodova i nose naziv ”doktor nauka” iz određene oblasti.

Posebno se izdvajaju akademske studije iz medicine jer prvi nivo studija traje najmanje 6 godina i predstavlja integrisane osnovne i master studije. Nose ukupno 360 bodova.

Strukovne studije

Strukovne studije pripremaju studente za određene profesije i fokusiraju se na praktičan rad i praktičnu analizu, za razliku od akademskih studija koje se zasnivaju na teorijskoj nastavi i istraživanju.

Većina profesija sa strukovnih studija zahteva licencu, odnosno dozvolu za rad. Dakle, studenti prvo završe strukovne studije iz određene oblasti pa zatim dobijaju licencu kako bi mogli da se zaposle u odgovarajućoj struci. Neki od primera ovakvog sistema su:

Strukovne studije se dele na:

• Osnovne strukovne studije (prvi stepen)
• Specijalističke strukovne studije (drugi stepen)

Osnovne strukovne studije traju tri godine i nose ukupno 180 ESPB bodova. Studenti koji završe osnovne strukovne studije stiču stručni naziv iz odgovarajuće oblasti.

Specijalističke strukovne studije traju najmanje godinu dana i nose najmanje 60 ESPB bodova. Studenti koji završe ovaj stepen studija stiču stručni naziv ”specijaliste” iz određene oblasti.