Kako je nastala cifra koja označava – ništa?

Povezane objave

• Na današnji dan preminuo Ivo Andrić 13/03
• Ko su derviši? 19/07
• Da li ste čuli za jezero na litici Farskih ostrva? 05/02

Reč “nula” potiče od vremena pre rađanja islamke religije, a na arapskom znači – prazan.

Nula se u Egiptu obeležavala kao “nfr” = lepo, a koristila se da označi osnovni nivo piramide. U Vavilonu matematičari nulu nisu koristili u pravom smislu, jer se ovaj broj nije koristio samostalno, niti kao krajnja cifra, a brojevi su se razlikovali samo po kontekstu.

Stari Grci nulu uopšte nisu posmatrali kao broj. Tada se postavilo i čuveno filozofsko pitanje – kako ništa može biti nešto? – nakon čega su usledile mnoge teorije na ovu temu.

Tek 1200. godine stigla je sa Zapada nula kakva postoji i danas. Pri povratku iz Afrike, italijanski matematičar Fibonači doneo je i nulu sa ostalim arapskim ciframa.

Ali poreklo i koncept nule zadire duboko u istoriju, pa je samim tim i teže bilo istražiti ovu temu, zbog čega istorijat nule još uvek većim delom nepoznat.

“Postoji minimum dva ‘otkrića’ nule”, kaže Čarls Sejfi koji je autor knjige “Nula: Biografija opasne ideje”. “Ova nula koju imamo došla je od Fertila Krašenta” dodao je Sejfi.

Originalna ideja je postojala u Vavilonu između 400. i 300. godine pre nove ere, pre nego što se razvila u Indiji, odakle je putovala ka severnoj Africi i stugla do Fibonačija koji je preko Italije doneo nulu u Evropu.

Nula je na početku služila samo da bi se razlikovali brojevi 1, 10, 100. Ali prema rečima Sejfija – “nula je broj za sebe”.

U petom veku u Indiji je ništa dobilo svoju cifru. Ovo je mišljenje Roberta Kaplana koji je napisao knjugu “Ništa koje jeste: Prirodna istorija nule”.

“Čak ni tada nula nije dobila puno državljanstvu u državi brojeva,” rekao je Kaplan.

Koncert nule bio je izbegavan u mnogim kulturama. Neki narodi su čak smatrali da nula ima značenje crne magije, da je ona njen simbol.

Nula je postojala i u Novom svetu, u kulturi plemena Maje, i to u prvim vekovima nove ere.

“Pretpostavljam da je ovo najblistaviji primer stvaranja nule od početka,” kaže Kaplan, koji smatra da se nula pojavila i ranije kod Sumerana koji su je koristili kako bi obeležili prazne koline.

Prema mišljenju Sejfija – nula nije bila u upotrebi pre nove ere.

“U nekim beleškama koje sam čitao postoje nagoveštaji da je nula već bila u upotrebi. Mnogi istražuju poreklo ovog broja, ali niko se ne pridržava jedne teorije u potpunosti” rekao je Sejfi.

Izvor: Nacionalna geografija